طراحی نورپردازی
طراحی نورپردازی و به طور کلی نقش نورپردازی به عنوان المان تاثیر گذار در فضاهای مختلف برای همه‌ی افراد روشن است. نکته‌ی حائز اهمیت آن است که آیا با توجه به تفاوت فضاهای مختلف از نظر کاربری، فرم معماری، ملاحظات فنی و … می‌توان برای همه به شکل یکسان و به صورت کلیشه‌ای طراحی نورپردازی انجام داد؟!
در پاسخ به این پرسش باید عنوان کنیم امروزه در همه‌ی پروژه‌های شاخص طراحی نورپردازی براساس شرایط منحصر به فرد آن پروژه در نظر گرفته می‌شود. لذا نیاز به دسته بندی فضاها امری ضروری به نظر می رسد، بنابراین فضاهای مختلف را به تفکیک مورد بررسی قرارداده‌ایم.
آیا برای نورپردازی پروژه خود نیاز به شرکت نورپردازی یا مشاور نورپردازی داریم؟
برای پاسخ به این سوال ابتدا باید بدانیم یک مشاورنورپردازی یا شرکت نورپردازی چه خدماتی را برای طراحی نورپردازی پروژه شما انجام می دهد.
مراحل طراحی نورپردازی یا محاسبات روشنایی یک پروژه نورپردازی و روشنایی و بعد از آن تامین تجهیزات روشنایی و نورپردازی و اجرای پروژه به صورت زیر است :
مرحله طراحی نورپردازی(رسیدن به کانسپت طراحی)
این مرحله اولیه شامل جلسات با معماران، طراحان داخلی و یا کارفرما برای تعریف الزامات پروژه و رویکرد طراحی و سایر پارامترهای مرتبط با طراحی است. سپس طراح نورپردازی گزارش مفهومی روشنایی، با طرح ها، نمودار ها و تصاویر را برای رسیدن به اهداف و استراتژی های طراحی نور، آماده می کند.
مرحله طراحی مقدماتی ( فاز صفر )
این مرحله شامل توسعه مفهوم تعریف شده در مرحله قبل می باشد که معمولا شامل تهیه مقدمات و محاسبات اولیه نورپردازی بر روی نقشه ها ، برآوردهای اولیه نشان دهنده نوع چراغ و منابع روشنایی، جزئیات اولیه مناطق حساس به منظور تعیین امکان سنجی نصب و محاسبه روشنایی برای بررسی انطباق با استانداردهای بین المللی است. همچنین بسته به شرایط پروژه، می توان برنامه بودجه اولیه و محاسبات اولیه میزان مصرف انرژی را در این مرحله اضافه کرد.
مرحله توسعه طراحی
در این مرحله تمام اسناد و طراحی های انجام شده تصحیح می شوند و توسعه می یابند. ابتدا جزئیات نصب و تهیه تجهیزات مشخص می شوند و طرح نورپردازی در طرح کلی معماری ادغام می شود و اطلاعاتی نظیر خصوصیات فتومتریک منابع نوری اضافه می گردد. همچنین بودجه و میزان مصرف انرژی و نحوه کنترل منابع نوری در این مرحله مشخص می شوند. در صورت لزوم، یک بسته کامل قالب بندی توسعه خواهد یافت.
مرحله تهیه گزارش ها ( فاز یک )
در این مرحله بسته طراحی نورپردازی تکمیل می شود. این بسته شامل طرح های روشنایی و نورپردازی، جزییات ، مشخصات منابع نوری، میزان مصرف انرژی، مدارهای کنترلی ، لیست فروشندگان محصولات و تجهیزات (Vendors List) و بودجه مورد نیاز نهایی می باشد. این موارد پس از تهیه در بسته نهایی طراحی جهت ارایه گنجانده می شود.
مرحله ارزیابی
ارزیابی حرفه ای تمام پیشنهادات دریافت شده از تولید کنندگان تجهیزات نورپردازی برای تضمین عملکرد مطلوب و تأثیر مناسب سیستم های نورپردازی ضروری است. در این مرحله پیشنهادات تولید کنندگان ارزیابی می شوند و گزارش محرمانه همراه با پیشنهادات و نظرات طراح به کارفرما اعلام می گردد.
نظارت بر سایت پروژه / مرحله راه اندازی ( فاز دو )
تیم طراحی در پروسه ساخت و نصب به گونه ای برنامه ریزی می کند تا از ساخت و نصب تجهیزات روشنایی مطابق نقشه های از پیش طراحی شده اطمینان حاصل کند. اطلاعات مرتبط با پروسه RFI در پروژه برای مقایسه تولید کنندگان و پیمانکاران پروژه در این مرحله تهیه می شود. پس از اتمام عملیات نصب، تیم طراحی در راه اندازی و تنظیم تجهیزات نورپردازی نیز کمک می کند . نهایتا پس از راه اندازی بازرسی نهایی صورت می پذیرد و نتیجه در قالب یک گزارش به کارفرما ارایه می شود.
نورپردازی معماری
طراحی نورپردازی، شامل فضاها وساختمان ها می شود. فرم و ساختار هر کدام از آنها نمایانگر دوره تاریخی، فضای فرهنگی و به نوعی بیان کننده ایدئولوژی و شخصیت معمار آن می باشد. این ترکیب از نشانه ها و معانی می تواند در جنبه های مختلف تحت تاثیر نور طبیعی در روز و در طول شب به لطف استفاده از متخصص نور قرار گیرد. که به آن نورپردازی معماری می گوییم.
هدف از نورپردازی معماری استفاده از نور برای تاکید بر ویژگی های مهم ساختمان وحمایت از ارزش های تاریخی، هنری و اجتماعی آن می باشد.
مکان ها و موقعیت های مختلف در نورپردازی معماری به گونه ای به کار گرفته می شود که ایجاد شرایط امن برای مردم در نظر گرفته شود و شرایطی را به منظور ایجاد تصویری بهتر از شهر برای شهروندان و گردشگران فراهم سازد.
نورپردازی در مراکز فرهنگی و هنری
یکی از بخش هایی که نیازمند تعهد در نورپردازی است، نورپردازی موزه ها و گالری های هنری یا به طور کلی فضاهایی است که روشنایی برای نمایش اثر هنری به کار می رود. مانند موزه ها، گالری ها و حتی اماکن مذهبی و ساختمان های تاریخی است.
هدف اصلی در این بخش، نمایش بهتر اثر هنری در حین حفاظت آن در مقابل نور تابیده شده به اثر هنری از جمله نورهای مضر مانند اشعه ماورابنفش و مادون سرخ و… است.
نورپردازی در اماکن آموزشی و اداری
برای طراحی سیستم روشنایی در اماکن آموزشی و اداری از اصول ارگونومی بر اساس معیارها استفاده می شود زیرا مانند مبلمان و شکل فضا، نور نیز نقش مهمی را در تضمین راحتی کارمندان و کیفیت کار آنها ایفا می کند.
استفاده از سیستم روشنایی مناسب در اینگونه فضاها بستگی به اندازه و نوع کابردی آن محیط خواهد داشت. هدف اصلی تضمین راحتی بصری با سطح نور کافی، روشنایی متعادل و عدم وجود تابش خیره کننده نور خواهد بود.
استفاده از سیستم روشنایی هوشمند که بر اساس میزان روشنایی روز خود را منطبق کند به کاهش مصرف انرژی کمک بسیاری خواهد کرد.
نورپردازی در مراکز خرید
در بخش روشنایی برای مراکز خرید و فضاهای تجاری هدف تامین روشنایی به منظور فروش کالا در بهترین حالت از نظر ظاهری نیست. بلکه ایجاد یک محیط که در آن افراد بتوانند به راحتی انتخاب خود را انجام دهند. تنوع زیادی از کالاها برای فروش توسط صنایع ضرورت استفاده از راه حل های فنی متنوع و انعطاف پذیر در اینگونه فضا ها را به وجود می آورد.
توجه به میزان مصرف انرژی و بهینه کردن سیستم های روشنایی از نکات مورد توجه در این بخش است.
نورپردازی این بخش شامل پاساژها، فروشگاه ها، سوپرمارکت ها و … است.
در اینگونه فضاها در نظر گرفتن بهره نوری و طول عمر لامپ های استفاده شده دارای اهمیت زیادی می باشد.
نورپردازی در فضای مسکونی
خانه یک جهان از روابط خانواده با یکدیگر و با دیگران و احاطه شده توسط اشیا و مبلمان می باشد. در عین حال خانه مکانی برای روابط اجتماعی و ملاقات با دوستان و آشنایان ما می باشد.پس در یک پروژه طراحی روشنایی برای آن توجه به همه ی این موارد دارای اهمیت می باشد. استفاده از روشنایی مناسب در فضاهای داخلی و خارجی آن موجب استفاده بهینه از فضاهای مختلف بنا به کاربری گوناگون آنها خواهد شد.
در این بخش نیز همانند تمامی موارد نورپردازی تعریف فضاهای مشخص و کاربری هر یک از آنها شروع طراحی را رقم می زند.
نورپردازی و روشنایی در معابر و فضای سبز:
هدف از نورپردازی فضاهای سبز ایجاد جذابیت برای افراد به منظور حضور در محیط، ایجاد فضایی مناسب برای گپ و گفت و استفاده از زیبایی آن در شب هنگام می باشد.
استفاده از سیستم روشنایی که توجه به عدم وجود خیرگی دارد و ایجاد محیط گرم و دوستانه می کند، ما را در رسیدن به این هدف کمک می کند.
در طراحی و اجرای فضاهای سبز و معابر عمومی غالبا موارد زیر مد نظر قرار می گیرد:
- مشخص نمودن فضاهای مختلف و کاربری آنها جهت تامین روشنایی مناسب آن
۲٫ تعریف سناریوی جامع نورپردازی به این معنی که ایده کلی نورپردازی مشخص گردد.
نورپردازی شهری
پیچیدگی عناصر شهری مانند جاده ها، ساختمان ها، مناطق تاریخی، پارک ها و … باعث ایجاد رویکرد ساختار یافته ای تحت عنوان طرح جامع شهری می شود. مکان ها و موقعیت های مختلف در پروژه های نورپردازی شهری به گونه ای به کار گرفته می شود که ارزش آنها برای شهروندان و گردشگران مورد تاکید قرار گیرد. توجه به المان های مختلف سیستم روشنایی مانند بهره وری بهینه و … کاهش بزرگی را در مصرف انرژی ایجاد خواهد کرد که در این بخش با توجه به وسعت محدوده آن بسیار حائز اهمیت خواهد بود.